Hỉ Nộ Ái Ố Là Gì? Tham Sân Si Hỉ Nộ Ái Ố Dục Là Gì Trong Phật Giáo

5/5 - (17 bình chọn)

Hỉ nộ ái ố là gì? Tham sân si hỉ nộ ái ố dục là gì? Cùng igiaidap tìm hiểu những trạng thái cảm xúc, những thuyết lý, lý thuyết quen thuộc trong đạo Phật này nhé!

Tìm hiểu >> Công Nguyên, Trước Công Nguyên, Sau Công Nguyên Là Gì? Vì Sao Năm Trước Công Nguyên Lại Đếm Ngược?

Hỉ nộ ái ố là gì?

Hỉ nộ ái ổ là những cung bậc cảm xúc mà bất kỳ ai cũng phải trải quan trong đời. hỉ nộ ái ố là 4 cung bậc cảm xúc trong 7 trạng thái cảm xúc hay còn gọi là thất tình lục dục trong giáo lý nhà Phật. Vậy, cụ thể hỉ nộ ái ố là gì?

Hỉ (hỷ) là trạng thái vui mừng, hân hoan khi đạt được điều gì đó theo mong muốn.
Nộ là sự tức giận, bất mãn tiêu cực của con người.
Ái là tình yêu, sự thích thú và thương mến.
Ố là sự đố kỵ, ganh ghét, chán ghét một người hoặc việc gì đó.

“Hỉ nộ ái ố” là thuật ngữ Hán Việt, thể hiện ý nghĩa cụ thể và tương đồng với tư duy Phật giáo trong việc truyền tải thông điệp.

Hỉ

Trong “hỉ nộ ái ố,” “hỉ” biểu thị trạng thái cảm xúc vui mừng, hân hoan khi đạt được, hoàn thành điều gì đó theo mong muốn, mục tiêu đã đề ra. Cảm giác hạnh phúc thể hiện rõ ràng qua ánh mắt, nụ cười, biểu hiện khuôn mặt, hành động và lời nói.

Nộ

Theo từ điển Hán Việt, “nộ” có nghĩa là cơn thịnh nộ. Do đó, “nộ” trong “hỉ nộ ái ố” đề cập đến sự tức giận, bất mãn theo hướng tiêu cực, thường không hợp lý của con người. Có thể bạn đã trải qua tình huống “giận mất khôn” nhiều lần. Ví dụ, khi người khác phê phán bạn (có thể đúng hoặc sai) mà bạn không hài lòng, bạn có thể trở nên tức giận, nóng nảy và lờ đi những lời nói cực đoan.

Ái” biểu thị tình yêu, sự thích thú và lòng yêu mến. Trong “hỉ nộ ái ố,” “ái” đề cập đến cảm xúc mê hoặc, si mê, không màng đến hậu quả của một người đối với một người hoặc một việc gì đó. Ví dụ, khi bạn si mê một cô gái, mọi điều liên quan đến cô ấy đều khiến bạn say đắm, và bạn luôn nghĩ về cô ấy.

Trong từ điển Hán Việt, “ố” đầy đủ ý nghĩa là sự đố kỵ, ganh ghét đến mức thù hằn. Vì thế, “ố” trong “hỉ nộ ái ố” chỉ sự chán ghét, khó chịu, không thích của một người đối với một người khác. Cần nhấn mạnh rằng, sự ghét bỏ này thường xuất phát từ cái “tôi,” mang ý niệm vị kỷ.

Tóm lại, “hỉ nộ ái ố” là những trạng thái cảm xúc phổ biến ở con người. Khi biểu hiện bình thường, chúng không gây hại, nhưng khi không kiểm soát, chúng có thể gây tổn thương cho tinh thần.

Share >> Gia Trưởng Là Gì? Biểu Hiện Của Đàn Ông Gia Trưởng Như Thế Nào?

Tham sân si hỉ nộ ái ố dục là gì?

Giống như hỉ nộ ái ố dục thì thâm sân si hỉ nộ ái ố dục chính là thất tình lục dục của con người. Là những cảm xúc ngăn cản con người đến với cửa Phật.

Dục là khao khát, thèm muốn về tiền bạc, sắc dục, danh vọng, ẩm thực và giấc ngủ thoải mái. Trong Phật giáo, “Lục dục” bao gồm:

Sắc dục: ham muốn về nét đẹp bên ngoài của người khác phái.
Thinh dục: khao khát nghe âm thanh dễ tai.
Hương dục: thèm muốn ngửi mùi thơm dễ chịu.
Vị dục: khao khát thưởng thức những món ăn ngon miệng.
Xúc dục: ham muốn thỏa mãn thân thể, đạt được sự sung sướng.
Pháp dục: khao khát thỏa mãn những ý nghĩ, tư tưởng.

Trong tư duy Phật giáo, tình là nguồn gốc của thị phi và gốc rễ của sự hại. Thất tình được biểu thị bằng 7 cảm xúc khác nhau:

Hỉ: mừng.
Nộ: giận.
Ái: thương.
Lạc: vui.
Ố: ghét.
Ai: buồn.
Dục: muốn.

Có nhiều sách lại liệt kê 7 thứ tình (七情) theo cảm nhận của con người, tùy thuộc vào từ điển hoặc truyền thống giáo phái khác nhau. Dưới đây là một số ví dụ:

Phật học Từ Điển của Đoàn Trung Còn: Hỷ, Nộ, Ái, Ố, Ai, Lạc, Dục (mừng, giận, thương, ghét, buồn, vui, muốn).
Kinh Lễ của Nho giáo: Hỷ, Nộ, Ái, Ố, Ai, Cụ, Dục (mừng, giận, thương, ghét, buồn, sợ, muốn).
Thuyết Đạo của Đức Hộ Pháp: Hỷ, Nộ, Ái, Ố, Ai, Lạc, Dục (mừng, giận, thương, ghét, buồn, vui, muốn).
Dưỡng Chơn Tập: Hỷ, Nộ, Ai, Lạc, Ưu, Khủng, Kinh (mừng, giận, buồn, vui, lo, sợ, hoảng sợ).
Đại Thừa Chơn Giáo: Hỷ, Nộ, Ái, Ố, Ai, Lạc, Cụ (mừng, giận, thương, ghét, buồn, vui, sợ).

Điều quan trọng là hiểu rõ và kiểm soát những cảm xúc này để không bị thống trị bởi chúng.